آشنایی با مهندسی عمران :
هدف از این رشته تربیت نیروهای متخصصی است كه بتوانند در پروژه‌های مختلف عمرانی در زمینه‌های ساختمانی، راه‌سازی، پل‌سازی، سازه‌ها و بناهای آبی، جمع‌آوری و دفع فاضلاب و ... مسئولیت طرح، محاسبه، اجرا، مدیریت و نظارت بر اجرا را بر عهده گیرند. مهندسی عمران از جمله رشته‌هایی است كه بیانگر كاربرد علم در ایجاد سازندگی و عمران كشور است. یعنی هرچیزی كه به آبادانی یك كشور باز می‌گردد مانند سد، فرودگاه، جاده، برج، تونل، دكل‌های مخابرات، ساختمان‌های مقاوم در مقابل زلزله، سیل و آتش، نیروگاههای برق و مصالح سبك، ارزان و با كیفیت مناسب برای ساخت و ساز، در حیطه كار مهندسین عمران قرار دارد.
مهندسی عمران رشته‌ای است که هدف آن تربیت نیروهای متخصصی است که بتوانند در پروژه‌های مختلف عمرانی در زمینه‌های ساختمان‌سازی، راه‌سازی، پل‌سازی، برج‌سازی، سازه‌ها و بناهای آبی، جمع‌آوری و دفع فاضلاب و غیره مسئولیت طراحی، محاسبه، اجرا و نظارت بر اجرا را بر عهده گیرند. مهندسی عمران از جمله رشته‌هایی است که بیانگر کاربرد علم در ایجاد سازندگی و عمران است. یعنی هرچیزی که به آبادی یک کشور باز می‌گردد، مانند: سد، فرودگاه، جاده، برج، تونل، دکل‌های مخابراتی، ساختمان‌های مقاوم در برابر زمین‌لرزه، سیل و آتش و نیروگاههای برق و مصالح سبک، ارزان و با کیفیت مناسب برای ساخت و ساز، در حیطه کار مهندس عمران قرار می‌گیرد. برای آغاز تمامی پروژه‌های عمرانی به یک مهندس کارآمد عمران نیاز داریم تا علاوه بر رعایت جنبه‌های فنی و اجرایی، اقتصادی نیز عمل کند. چون اقتصادی بودن یک اصل در مهندسی عمران است.
وظایف یک مهندس عمران :
محاسبه و اجرای سازه‌های مختلف مانند ساختمانها (اعم از مسکونی، اداری و صنعتی با سیستم‌های سازه‌ای مختلف مانند آجری، بتنی و فولادی، و نیز طرح و اجرای سدها، پلها، حفر تونلها، راهها و سازه‌های آبی و زیر زمینی به طوری که در شرایط معمولی پایدار و در مواقع بحرانی (مانند زلزله) آسیب پذیری آن به حدی باشد که در ارائه خدمات از پیش تعیین شده دچار نقصان نگردد. به عبارت ساده تر مهندس عمران در هنگام طراحی هر سازه سعی در ایجاد تعادل میان سه عامل ایمنی، زیبایی و مقرون بصرفه بودن را دارد.
آشنایی با گرایش‌ها و ابعاد این رشته در کارشناسی ارشد :
رشته مهندسی عمران در مقطع كارشناسی ارشد دارای گرایشهای سازه، مهندسی زلزله، مكانیك خاك و پی، راه و ترابری، مهندسی آب، سازه‌های هیدرولیكی، سازه‌های دریایی، برنامه‌ریزی حمل و نقل، مهندسی مدیریت و ساخت، مهندسی محیط زیست، مهندسی رودخانه و مهندسی آب و فاضلاب است.
آشنایی با گرایشهای این رشته در دوره کارشناسی :
این رشته در سطح كارشناسی دارای سه گرایش عمران ـ عمران، عمران ـ نقشه‌برداری و عمران ـ آب است. (در برخی از دانشگاهها مانند دانشگاه تبریز، گرایش عمران-عمران حذف و بجای آن عمران سازه، راه وخاک و پی قرار داده شده است.) گرایش عمران ـ عمران به محاسبه و طراحی سازه‌های متفاوت، تحت نیروهای مختلف می‌پردازد. دانشجوی مهندسی عمران ـ عمران مسائل مربوط به سازه و زلزله، خاك و پی، راه و ترابری و هیدرولیك را مطالعه می‌كند. زمانی‌كه مكان یك سازه تعیین می‌شود، اولین كار نقشه‌برداری است تا پستی بلندی‌ها و نقشه مربوط به آن منطقه مشخص شده و براساس آن، مكان خاك‌برداری، میزان خاك‌برداری و نحوه خاك‌برداری تعیین شود و در نهایت سطح مناسب برای پی‌سازی سازه‌ی مورد نظر، آماده شود. چون نقشه‌برداری، بیشتر برای سازه‌های بزرگ خارج شهر مثل سیلوها، پلها، تونلها و سدها كاربرد دارد، كارهای میدانی و صحرایی این رشته بسیار زیاد است و بخش نقشه‌برداری زیرزمینی آن نیز كار نسبتاً خشنی است. در مهندسی عمران ـ آب مسائل مربوط به پیش‌بینی میزان سیلاب‌ها و روان‌آبهایی كه در رودخانه‌ها جریان دارد، نحوه جمع‌آوری و نگه‌داری آب در مخازن پشت سدها، نحوه توزیع آن در كانال‌های آبیاری و ساخت كانال‌های آبیاری را در برمی‌گیرد.
مهندسی عمران ـ نقشه‌برداری :
طرح و اجرای برنامه‌های عمران و مطالعات مربوط به زمین، مستلزم وجود اطلاع دقیق مهندسی (مسطحاتی و ارتفاعی) بهنگام به صورت نقشه‌های گوناگون (ترسیمی، رقمی، تصویری) از منطقه مورد نظر است. مجموعه نقشه‌برداری پاسخگوی این نیازها به گونه‌ای هماهنگ با دیگر رشته‌های عمران است و هدفش تربیت افرادی است كه آگاهی علمی كافی و مهارت فنی لازم را در زمینه نقشه‌برداری داشته باشند و داوطلبان ورود به این رشته باید در ریاضیات (هندسه، مثلثات) و فیزیك دوره دبیرستان قوی‌بوده و علاقمندی و آمادگی جسمی (برای كارهای صحرایی و ...) لازم را دارا باشند، بعضی دروس تخصصی این رشته عبارتند از: راه‌سازی، تئوری خطاها، جغرافیای ایران، نقشه‌برداری، ژئودزی (جهت تعیین شكل زمین)، فتوگرامتری زمینی و هوایی، كارتوگرافی، هیدروگرافی (نقشه‌برداری از بستر دریا) و پروژه كارآموزی.
بعضی از توانایی‌های فارغ‌التحصیلان این رشته عبارتند از:
مدیریت گروه‌های اجرایی در عملیات نقشه‌برداری، طرح و برنامه‌های سیستم نقشه، محاسبات و برنامه‌ریزی در زمینه‌های مختلف فنی نقشه‌برداری، تدریس و آموزش در دوره كاردانی (پس از طی دوره مربوط به تعلیم و تربیت). امكان ادامه تحصیل در این رشته تا حد كارشناسی ارشد در داخل و در سطح بالاتر در خارج از كشور موجود است. سازمان نقشه‌برداری وزارت برنامه بودجه، وزارت راه و ترابری، وزارت نفت، سازمان آب، سازمان بنادر و كشتیرانی اداره جغرافیایی ارتش، سپاه و بخش خصوصی و ... از جمله محلهای جذب فارغ‌التحصیلان این رشته است.
مهندسی عمران ـ عمران :
این رشته كه قبلاً به مهندسی راه و ساختمان موسوم بوده به منظور تربیت مهندسان طراحی، محاسبه و اجرای پروژه‌های ساختمانی، صنعتی، راه‌سازی و تاسیسات آبی و نظارت بر حسن اجرای طرحهای عمرانی در زمینه‌های فوق و همچنین همكاری با مهندسان مشاور یا محاسب در زمینه‌های یاد شده بوجود آمده است. قسمت عمده دروس این رشته را مجموعه متنوعی از دروس نظری و پروژه‌های طراحی تشكیل می‌دهد و در كنار آنها تعدادی دروس آزمایشگاهی و كارگاهی و نیز دو دوره كارآموزی در طی دو تابستان پیش‌بینی شده است. با توجه به سیاستهای عمرانی و سرمایهگذاریهای دولت برای ایجاد ساختمانها، راهها، پلها، سدها، نیروگاههای هسته‌ای و حرارتی، رفع نیازهای عمرانی در زمینه مسكن و تاسیسات آبی جهت تامین آب آشامیدنی شهرها و روستاها و همچنین بازسازی مناطق جنگ زده، اهمیت این رشته مشخص می‌شود. فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در وزارتخانهها (نظیر وزارتخانههای راه و ترابری، مسكن و شهرسازی و نیرو) و شركت‌های دولتی و خصوصی و مهندسان مشاور به كارهای طراحی، محاسبه و اجرا بپردازند. در شرایط حاضر فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در دوره‌های مختلف كارشناسی ارشد سازه (آنالیز و طرح سازه‌ها) خاك و پی (مطالعه مسائل مربوط به رفتار خاك‌ها و محاسبات پی‌ها)، راه و ترابری (طرح راهها و شبكه ترابری)، سازه‌های هیدرولیكی (طراحی سازه‌های هیدرولیكی و مسائل آبی دیگر در ارتباط با سدها) در داخل كشور ادامه تحصیل دهند. امكان ادامه تحصیل در دوره دكترا در داخل و خارج از كشور وجود دارد. دارا بودن دانش قوی ریاضی و فیزیك و توانایی جسمانی از ضروریات این رشته است و از دروس تخصصی آن می‌توان طراحی سازه‌های فولاد و بتن، پی‌سازی، مكانیك خاك، مكانیك سیالات، هیدرولیك و تحلیل سازه‌ها را نام برد.
مهندسی عمران ـ آب :
این دوره به منظور تربیت متخصصانی تدوین شده است كه بتوانند در زمینه‌های شناخت منابع آب و كنترل و بهسازی كیفیت منابع آب اطلاعات لازم را به دست آورند تا بتوانند در مراحل مختلف طراحی، نظارت و مدیریت پروژه‌های آب كار كنند. با توجه به اینكه توسعه كشور در زمینه‌های كشاورزی، صنعتی و عمران و ... بستگی به میزان آب قابل استفاده دارد، می‌توان صنعت آب در ایران را در زمره صنایع مادر به حساب آورد. دروس این دوره به صورت عمومی، پایه‌ی اصلی، تخصصی، انتخابی و كارآموزی است. بعضی دروس اصلی و تخصصی این رشته عبارتند از: مكانیك خاك، هواشناسی، هیدرولیك، آبهای زیرزمینی، سدهای كوتاه، پی‌سازی و ... .
فارغ‌التحصیلان این دوره توانایی‌های لازم را در زمینه‌های مربوط به كارشناسی مطالعه منابع آب، تاسیسات آبی و سازه‌های هیدرولیكی، كارشناسی آب و فاضلاب، نظارت بر حسن اجرای طرحهای آبی را خواهند داشت. امكان ادامه تحصیل در این رشته تا حد كارشناسی ارشد و دكتری در داخل و خارج كشور وجود دارد. وزارت جهاد سازندگی، وزارت نیرو و بخش خصوصی و ... از جمله مراكز جذب فارغ‌التحصیلان این دوره است.
توانایی های لازم برای داوطلبان رشته مهندسی عمران :
یك مهندس عمران باید بسیار اجتماعی و دارای توان بالایی در ایجاد ارتباط با دیگران باشد چون عمران یك رشته گروهی است. یعنی مهندس عمران در محیط كار خود با اقشار مختلف جامعه از جمله كارگران، تكنسین‌ها و مهندسان رشته‌های دیگر سروكار دارد. با توجه به كمیت و كیفیت درس‌هایی كه در این رشته ارائه می‌شود، داوطلب باید از توان و دانش برتر در زمینه‌های ریاضی و فیزیك برخوردار باشد. همچنین توان جسمی، قدرت تجزیه و تحلیل، قدرت تجسم و دقت كافی را در بسیاری از مسائل داشته باشد.
رشته مهندسی عمران دارای دو بعد اجرایی، نظری - آزمایشگاهی است. در این میان عده‌ای از مهندسین، جذب كارهای اجرایی می‌شوند كه در این صورت باید آمادگی كار در كارگاه‌های داخل و خارج شهر را داشته باشند. یعنی برای برنامه‌ریزی و سروكار داشتن با اقشار مختلف مردم آماده باشند. عده‌ای نیز جذب بعد نظری و آزمایشگاهی مهندسی می‌شوند كه این عده نیز باید آمادگی كارهای محاسباتی، دفتری و آزمایشگاهی را داشته باشند، كارهایی كه به ریاضیات قوی، صبر و حوصله بسیار، نیاز دارد.
زمینه‌های اشتغال رشته مهندسی عمران :
مراكز مختلفی بصورت مستقیم و غیرمستقیم در فعالیتهای عمرانی نقش دارند كه هر یك به تناسب نوع فعالیت خود، اقدام به جذب فارغ‌التحصیلان این رشته می‌كنند. وزارتخانههای مسكن و شهرسازی، راه و ترابری، جهاد سازندگی و نیرو بصورت گسترده‌تر و سایر وزارتخانهها، اداره‌ها، سازمان‌ها و مراكز دولتی و خصوصی نظیر وزارتخانههای آموزش و پرورش، كشاورزی، فرهنگ و آموزش عالی، بانك‌ها و ... بصورت مستقیم برای كارهای عمرانی خود مثل طرح و محاسبه، اجرا و نظارت بر اجرا، نیاز به استخدام مهندسان عمران دارند، علاوه بر آن، شركت‌های مختلف مهندسان مشاور كه در كشور بصورت گسترده وظیفه طراحی، محاسبه و نظارت بر اجرای پروژه‌های ساختمانی را بر عهده دارند، همچنین شركت‌های ساختمانی و راه‌سازی دولتی و خصوصی كه در اجرای این طرح‌ها فعالیت دارند، تعداد كثیری از فارغ‌التحصیلان عمران را استخدام می‌كنند.
اصولاً مهندس عمران شانس كار زیادی دارد چون در طرح‌ها و ساخت بسیاری از كارهای عمرانی، حضوری فعال دارند. البته باید توجه داشت كه هر دانشجوی عمران نمی‌تواند فرصت‌های شغلی خوبی داشته باشد بلكه باید در دوران تحصیل به دنبال پژوهش، تحقیق و یاد گرفتن باشد نه اینكه تنها واحدهای دانشگاهی را بگذراند، چون شرط اساسی تربیت نیروی كارآمد تحقیق، پژوهش و یادگیری است.
وضعیت نیاز کشور به این رشته :
وقتی كسی صحبت از سازندگی می‌كند، اولین چیزی كه به ذهن هر كس می‌رسد پل، سد، كارخانه و كارگاه است كه ساخت بنای همه این‌ها بر عهده مهندسین عمران است. در كشور ما نیز فعالیتهای عمرانی 30 تا 40 درصد كل بودجه كشور را به خود اختصاص می‌دهد. با توجه به روند رو به رشد ساخت و ساز بناهای شهری در ایران و احتیاج به مسكن و ساختمان به نظر می‌رسد بازار كار این رشته همچنان پویا و پرتحرك باشد.
عمران - عمران
این رشته که در مقطع کارشناسی ارائه می‌شود، قبلاً به مهندسی راه و ساختمان موسوم بوده و به منظور تربیت کارشناسانی با مهارت طراحی، محاسبه و اجرای پروژه‌های ساختمانی، صنعتی، راه‌سازی و تأسیسات آبی و نظارت بر حسن اجرای طرحهای عمرانی در زمینه‌های فوق به وجود آمده‌است. همچنین همکاری با مهندسان مشاور در زمینه‌های یاد شده از وظائف آنان می‌باشد. مانند سایر رشته‌های مهندسی، این رشته دارای ۲۳ واحد عمومی است. همچنین دانشجویان این رشته باید تعداد ۲۵ واحد را به عنوان واحدهای پایه بگذرانند. علاوه بر این واحدها،۹۵ واحد اختصاصی که دروسی از جمله کارآموزی و پروژه‌های: سازه‌های فولادی، سازه‌های بتنی و راه‌سازی نیز جزو دروس این دانشجویان می‌باشد. با توجه به سیاستهای عمرانی و سرمایهگذاریهای دولت برای احداث مسکن، راه، انواع: پل، سد، نیروگاه (عمدتاً هسته‌ای، حرارتی و آبی) رفع نیازهای عمرانی در زمینه ایجاد تأسیسات آبی جهت تامین آب آشامیدنی شهرها و روستاها و همچنین بازسازی مناطق جنگ‌زده، اهمیت این رشته مشخص می‌شود. فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در وزارتخانهها (نظیر وزارتخانههای راه و ترابری، مسکن و شهرسازی و نیرو) و شرکتهای دولتی و خصوصی و مهندسان مشاور، به امور طراحی، محاسبه و اجرا بپردازند. در شرایط حاضر، فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در دوره‌های مختلف کارشناسی ارشد در داخل کشور ادامه تحصیل دهند (گرایشهای این مقطع در ذیل مقاله آمده‌است).
دارا بودن دانش قوی ریاضی و فیزیک و توانایی جسمانی از ضروریات این رشته‌است. حدود ۱۰ درصد از دروس این دوره عملی است و از دروس تخصصی آن می‌توان موارد ذیل را نام برد:
استاتیک
مقاومت مصالح
طراحی سازه‌های فولادی و بتنی
مهندسی پی
مکانیک خاک
مکانیک سیالات
هیدرولیک
هیدرولوژی
تحلیل سازه‌ها
راه‌سازی
مهندسی آب و فاضلاب
زلزله
بارگذاری سازه‌ها
عمران - سازه
گرایش سازه از رشتهٔ مهندسی عمران به بررسی و محاسبهٔ سازه‌ها مربوط می‌شود و برای پرورش مهندسان طراح، محاسبه گر در اجرای پروژه‌های سازه‌ای در هر بخش از کارهای عمرانی است. در سالهای اخیر، گرایش سازه یکی از گرایشهای پرطرفدار در کنکور کارشناسی ارشد مهندسی عمران بوده‌است.
عمران - نقشه‌برداری
به دلیل درگیری بسیار زیاد این رشته با هندسه و ریاضیات به نوبهای شاید بتوان این گرایش مهندسی عمران را "مهندسی هندسه" نامید. طراحی و اجرای برنامه‌های عمرانی و مطالعات مربوط به زمین مستلزم وجود اطلاع دقیق مهندسی (مسطحاتی، ارتفاعی) به صورت نقشه‌های گوناگون (ترسیمی، رقمی، تصویری) از منطقه مورد نظر است. مجموعه مهندسی نقشه‌برداری پاسخگوی این نیازها به گونه‌ای هماهنگ با دیگر رشته‌های عمران است و هدفش تربیت افرادی است که آگاهی علمی کافی و مهارت فنی لازم را در زمینه نقشه‌برداری و تعیین موقعیت داشته باشند. داوطلبان ورود به این رشته باید در ریاضیات و فیزیک قوی بوده (جالب است که بدانید این رشته بیشترین ریاضی را در تمام رشته‌های مهندسی دارا می‌باشد با داشتن ۲۶واحد ریاضی در دانشگاه) علاقه‌مندی و آمادگی جسمی (برای کارهای صحرایی و غیره) لازم را دارا باشند. بعضی دروس تخصصی این رشته عبارت‌اند از:
نقشه بردار نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا هنگام کار با دوربین نیوو
تئوری خطاها (شاخه از آمار و احتمالات که به بررسی مشاهدات و تحلیل خطاهای موجود در آنها می‌پردازد)
سرشکنی (شاخهای از جبرخطی که به سرشکن کردن خطاهای اتفاقی مشاهدات و حل دستگاههای معادلات خطی با استفاده از روشهایی چون روشهای کمترین مربعات می‌پردازد)
ژئودزی(دانش ایجاد فضای‌های هندسی با استفاده از شکل زمین)
فتوگرامتری زمینی و هوایی (نقشه‌برداری با استفاده از عکسهای هوایی)
سامانه اطلاعات مکانی (GIS)
سنجش از دور (RS)
نقشه‌برداری
هیدروگرافی(نقشه‌برداری در آبها)
کارتوگرافی
پروژه
کارآموزی.
راه سازی
نام دروس ریاضی که در دانشگاه گذرانده می‌شود
ریاضی پایه ۱ (۳ واحد)
ریاضی پایه ۲ (۳)
معادلات دیفرانسیل (۳)
محاسبات عددی (۲)
آمار و احتمالات مهندسی (۳)
تئوری خطاها (۲)
ریاضی مهندسی (۳)
هندسه دیفرانسیل (۲)
جبرخطی (۲)
سرشکنی (۳)
بعضی توانایی‌های دانش‌آموختگان این رشته عبارت‌اند از: توانایی در انواع روشهای تعیین موقعیت و ناوبری همچون: روشهای تعیین موقعیت دقیق ماهوارهای GPS و روشهای تعیین موقعیت نجومی، تهیه انواع نقشه‌های مکانی، راه اندازی و اجرای GIS، کارتوگرافی، مدیریت گروه‌های اجرایی در عملیات نقشه‌برداری، طرح و برنامه‌های سیستم نقشه، محاسبات و برنامه‌ریزی در زمینه‌های مختلف فنی نقشه‌برداری. این رشته مهندسی در مقاطع کارشناسیارشد و دکتری به ۵ گرایش اصلی ذیل تقسیم می‌گردد:
ژئودزی(Geodesy)
GIS
سنجش از دور
فتوگرامتری
هیدروگرافی
امکان ادامه تحصیل در گرایشهای فوق در داخل و خارج از کشور موجود است. از جمله جذابیتهای این رشته امکان تعامل و همکاری این رشته در زمینه‌های علمی و پژوهشی و اجرایی با تمامی رشته‌های مهندسی دیگر است و این به دلیل پایه کاملا هندسی و ریاضی این رشته مهندسی است که می‌تواند تمامی نیازهای هندسی سایر رشتهها را فراهم آورد.
سازمان نقشه‌برداری وزارت برنامه و بودجه، وزارت راه و ترابری، وزارت نفت، سازمان آب، سازمان بنادر و کشتیرانی، اداره جغرافیایـی ارتش و سپاه و بخش خصوصـی و غیره از جمله محلهای جذب فارغ‌التحصیلان این رشته‌است. زیربنای کلیه کارهای عمرانی مهندسی نقشه برداری است و با توجه به لزوم انجام دادن کارهای عمرانی، فارغ‌التحصیلان آن سریعا جذب بازار کار می‌شوند. همچنین داوطلبان باید به کار در بیابان و کوهستان و شرایط بیشتر فعالیتهای نقشه‌برداری توجه داشته باشند.
عمران - آب
این دوره (کارشناسی) به منظور تربیت متخصصانی تدوین شده‌است که بتوانند در زمینه‌های شناخت منابع آب و کنترل و بهسازی کیفیت منابع آب اطلاعات لازم را به دست آورند تا بتوانند در مراحل مختلف طراحی، نظارت و مدیریت پروژه‌های آب کار کنند. با توجه به اینکه توسعه کشور در زمینه‌های کشاورزی، صنعتی، عمران و غیره بستگی به میزان آب قابل استفاده دارد می‌توان صنعت آب را در ایران در زمره صنایع مادر به حساب آورد. داوطلبان ورود به این دوره‌ها باید در دروس ریاضی، فیزیک و شیمی دبیرستان قوی بوده، علاقه‌مندی و استعداد لازم (خصوصا در زمینه طراحی) را داشته باشند. دروس این دوره‌ها به صورت عمومی، پایه، اصلی، تخصصی، انتخابی و کارآموزی (کارآموزی صحرایی پروژه تخصصی و کارآموزی تخصصی) است. بعضی دروس اصلی و تخصصی این گرایش‌ها عبارت‌اند از:
مکانیک خاک
هواشناسی
هیدرولیک
هیدرولوژی
آبهای زیرزمینی
سدهای کوتاه
مهندسی پی
عمران - خاک و پی
مهندسی ژئوتکنیک یا مهندسی خاک و پی یک شاخه از مهندسی عمران است که در آن بر روی رفتار خاک تحت بارهای وارده از سازه‌های گوناگون مطالعه می‌شود. در مهندسی ژئوتکنیک از دو علم پایه‌ای مکانیک خاک و مکانیک سنگ برای مطالعهٔ رفتار خاک و سنگ بستر استفاده می‌شود. از جمله موارد مورد علاقه مهندسین خاک و پی می‌توان به ظرفیت باربری خاک تحت پی، پایداری شیب‌ها و گودبرداری‌ها، سازه‌های خاکی ساخت بشر مانند سد خاکی، افزایش قابلیت بارگذاری بر روی خاک از طریق تکنولوژی‌های مختلفی از جمله شمعکوبی، میخکوبی در خاک و استفاده از مصالح ژئوسنتتیک اشاره کرد.
در ایران در دانشگاه‌های مختلف سراسری و آزاد گرایش خاک و پی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا تدریس می‌شود. از جمله دروس مختلف در سطح کارشناسی ارشد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
مهندسی پی پیشرفته
مکانیک خاک پیشرفته
دینامیک خاک
مکانیک سنگ
مهندسی تونل
مهندسی سدهای خاکی
آبهای زیرزمینی
زمین‌شناسی مهندسی
ژئوتکنیک دریایی
مکانیک محیط‌های پیوسته
روش المان محدود
روشهای عددی در مکانیک خاک
عمران - زلزله
در رشته سازه هدف بیشتر تحلیل رفتارهای درونی و تحلیل اعضا و مدل نمودن سازه برای بارهای استاتیکی می‌باشد در حالیکه در رشته عمران-زلزله هدف آنالیز و بررسی نیروهای خارجی و دینامیکی وجانبی، بررسی نحوه عملکرد، راهکارهای مقابله و بررسی رفتار لرزه‌ای سازه می‌باشد.
این رشته نسبت به گرایشهای دیگر عمران در کشور ما نوپا بوده و در سالهای اخیر و خصوصاً بعد از زلزله‌های مهمی چون رودبار و بم آئین نامه‌هایی برای تخصیص ضرایب محاسباتی برای آن در نظر گرفته شده‌است که آخرین آئین نامه مورد استفاده در این بخش آئین نامه ۲۸۰۰ ویرایش سوم می‌باشد. با توجه به کاربرد زیاد نانوتکنولوژی احتمال استفاده ازمصالح نوین که پاسخ مناسبی به زلزله بدهد وحتی ازانرژی زلزله برای رفع نیازهای انرژی ساختمان استفاده کند بعید نیست. احتمالا نانو کامپوزیتهای سازه‌ای جایگزین مصالح سنتی خواهد شد که صرفه جوئی قابل ملاحظه در مصرف مصالح وانرژی در راستای بهینه سازی ساختمان درپی خواهد داشت.
عمران - محیط زیست
این گرایش به مطالعه و طراحی تاسیسات مرتبط با محیط زیست می‌پردازد. این گرایش به مباحثی چون تصفیه آب و فاضلاب، کنترل آلودگی منابع آب، مدیریت و مهندسی پسماندها و آلودگی هوا می‌پردازد.
عمران - ساختمان
این رشته فقط در مقطع کارشناسی در دانشگاه‌های ایران دایر است. این گرایش میان رشته‌ای است و اکثراً دروس مهندسی معماری و مهندسی عمران باید گذرانده شود. از جمله دروس مختلف می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
طراحی معماری
طراحی فنی ساختمان
عناصر و جزئیات ساختمانی
مکانیک خاک
مهندسی پی
طراحی سازه‌های بتنی
طراحی سازه‌های فولادی
تحلیل سازه‌ها
مقاومت مصالح
معادلات دیفرانسیل
محاسبات عددی
