به سیارکهایی که بر اثر نیروی گرانش سیارهها در مداری گیر افتاده باشند «سیارک اسیر» میگویند. در این صورت سیاره مزبور به گرد سیاره بزرگتر میگردد.
نزدیکترین سیارک به زمین، توتاتیس نام دارد.
پس در واقع سياركها سيارات بسيار كوچكي هستند كه از صخره و فلز ساخته شدهاند.
سياركها معمولاً اجسام نامنتظمي هستند و بر گرد خورشيد حركت ميكنند. هزاران سيارك در منظومه خورشيدي ما وجود دارند .
بسياري از آنها ميان مدار مريخ و مدار هرمز مشتري قرار گرفتهاند و گرد خورشيد ميگردند.
دستهاي ديگر از آنها در مكانهاي ديگر منظومه خورشيدي يافت ميشوند.
به نظر مي رسد علت اينكه اغلب آن ها در فاصله ي مريخ و مشتري ديده مي شوند اين است كه احتمالاً
در مدار بين مريخ و مشتري سياره، سياره ي ديگري نيز وجود داشته است كه به علت جاذبه ي شديد مشتري متلاشي شده است و سياركها پديد آمده باشند.
به سياركهايي كه بر اثر نيروي گرانش سيارهها در مداري گير افتاده باشند «سيارك اسير» ميگويند. در اين صورت سياره مزبور به گرد سياره بزرگ تر ميگردد.
نزديكترين سيارك به زمين، توتاتيس نام دارد. سنگ آسماني توتاتيس داراي حدود 8/ 4 كيلومتر طول و4 /2 كيلومتر عرض است. اين سنگ آسماني تقريبا هر چهار سال يكبار به دور ستاره خورشيد مي چرخد و مدار آن از درون مدار سياره زمين به دور خورشيد آغاز شده و به خارج از مدار سياره مريخ، ختم مي شود. از آنجا كه هم زمين و هم توتاتيس به طور دائم در حركتند، فاصله ميان آن ها نيز بسيار متغير است.
به طور معمول اين سنگ آسماني را مي توان در مناطق بدور از نور شهرها، با كمك دوربين دو چشمي ساده نيز رصد كرد.
سيارك 2004 FH كه در مركز صفحه آنرا در حال حركت مي بينيد. شيئي كه به صورت نور درخشان از مقابل دوربين به سرعت عبور ميكند يك ماهواره است.
در آغازین روزهای ژانویه ۱۸۰۱ جوزپه پیاتزی (۷ جولای ۱۷۴۶ - ۲۲ جولای ۱۸۲۶) جرمي را در آسمان رصد نمود كه ابتدا يك دنبالهدار به نظر ميرسيد ولي زماني كه مدار آن به درستي تعيين گرديد، مشخص شد كه سياره بسيار كوچكي است، آنقدر كوچك كه آن را در رده جديدي به نام سياركها دسته بندي كردند.
پياتزي آن را سرس ناميد. تا چند سال بعد سه سيارك جديد ديگر كشف شدند و تا پايان آن قرن، صدها عدد از آنها شناسايي شده بودند. تا به امروز تعداد اين سيارك ها به چند صد هزار رسيده است و هنوز اكتشاف آنها ادامه دارد. تعدادي از سيارك ها چنان كوچكند كه از زمين قابل رؤيت نيستند اما بزرگترين آن ها همان سرِس است كه تاكنون شماره يك را بر پيشاني خود دارد.
نام گذاري سيارك ها
همين كه مدار سياركي مشخص ميگردد، عددي به ترتيب زمان كشف بدان نسبت داده ميشود و به دنبال آن نامي ميآورند . نام را معمولاً كاشف بر ميگزيند مثلاً سرس-1. در آغاز نام هاي زنانه از اسطوره هاي يونان و روم انتخاب ميشد. بعدها نام هايي از نمايشنامه هاي شكسپير و اپراهاي واگنر برگزيده شدند.
بسياري از سياركها را كاشفان به نام هاي زنان، دوستان و حتي سگ ها و گربههاي خود ناميدند. همواره نام هايي مونث به كار رفتهاست، جز در مورد چند سيارك كه مدارهايي نامتعارف دارند نام هاي مذكر نهاده شدهاست.
ارزش اقتصادي
سيارك ها ميتوانند براي تأمين مواد و آب مورد نياز براي ساخت تجهيزات فضايي و مداري به كار روند. هماكنون بسياري از مراكز پژوهشي مرتبط با فناوري فضايي در حال مطالعه امكان سفر به سياركها و برداشت از ذخاير طبيعي آنها هستند.
به تازگي و با كشف يخ آب بر سطح سيارك تميس-??، ايدههايي به منظور برداشت آب از سيارك ها جهت توليد آب مصرفي فضانوردان و تأمين اكسيژن و هيدروژن توسط الكتروليز آب براي مصرف تنفسي و يا سوخت فضاپيماهاي آينده مطرح شده است.
اگر مدار سفرهاي فضايي آينده را بتوان به گونهاي طراحي كرد كه هر بار سيارك داراي ذخاير يخ آب در مسير قرار داشته باشد ميتوان به سادگي تأسيسات لازم براي يك ايستگاه سوخت گيري فضايي را روي آن سيارك بنا نمود. تأسيساتي تمام اتوماتيك كه انرژي تابشي خورشيد را توسط صفحات خورشيدي دريافت و به الكتريسيته تبديل خواهد كرد، سپس با استفاده از اين انرژي الكتريكي، يخ آب موجود در خرده سيارك را با يك اجاق مايكروويو ساده ذوب كرده و در ادامه آب حاصله را با يك دستگاه ساده الكتروليز به هيدروژن و اكسيژن خواهد شكاند.
در انتها هيدروژن و اكسيژن به دست آمده در مخازن جدا از هم ذخيره خواهد شد. اين طرح هنوز در مرحله ايده قرار داشته و عملياتي نشده است.
کمربند سیارکها
کمربند سیارکها همان طور که گفته شد ناحیهای بین مریخ و مشتری است که سیارکها در آن قرار دارند و بیشتر به مریخ نزدیک است تا به مشتری و سیارکهای این ناحیه در حدود ۳۰۰ – ۶۰۰ میلیون ک م با خورشید فاصله دارند.(ناحیه داخلی منظومه شمسی سیارکها). مدار سیارکها بیضی شکل هست. بعضی از آنها هنگام گردش از داخل ناهید عبور میکنند و بعضی در دام گرانش مشتری گیر کرده و از کمربند سیارکها خارج میشوند و بعضی در دام مریخ میافتند و یا با یکدیگر برخورد میکنند. قمرهای فوبوس و دیموس مریخ ممکن است سیارکهایی باشند که در دام آن افتادهاند.
کمربند شامل سه بخش دیگر نیز میباشد:
Trojans: تروجانها یا سیارکهای تراوایی مدار مشترک با مشتری دارند و با هر یک دور مشتری یک دور میزنند
Hildas: هر دو دور مشتری به دور خورسید برابر ۳ دور آنها به دور خورشید است
Greeks: تعداد دور این سیارکها متغیر است.
علاوه بر اینها سه مدار دیگر نیز وجود دارد که برخی سیارکها در آن قرار دارند که در شکل زیر مشخص است:
آپولوها: مدار زمین را قطع میکنند
آتنها: همیشه از زمین به خورسید نزدیکترند
آمورها: سیارکهای بین زمین و مریخ
نوع | تركيب | درصد سيارك ها | بازتاب نور |
كربن (نوع سي) | كربن | بيش از 75 درصد | سه صدم تا نه صدم (خيلي تاريك) |
سيليكات (نوع اس) | آهن فلزی (تركيب شده با آهن-سيليكات و منييزيوم-سيليكات) | 17 درصد | ده صدم تا 22 صدم(نسبتاً روشن) |
فلزي (نوع ام) | آهن/ نيكل | كمتر از هفت درصد | ده صدم تا 18 صدم (نسبتاً روشن) |
تاريك (نوع دي) | يخ آب/ مونوكسيد كربن منجمد شده مخلوط شده با سنگ | كمتر از يك درصد | پنج صدم (نسبتاً تاريك و مايل به قرمز) |