باسلام. من به شدت دچارگودی كمرهستم البته گاهی اوقات هم درناحیه كمراحساس دردمیكنم.درضمن شدیداعادت دارم كه شبهاروبه شكم بخوابم.آیااین موضوع تاثیری دراین حالت داره؟یاچه عواملی دربروزاین حالت تاثیرگزارند؟این مشكل ارثی است یااكتسابی؟آیاباورزش های خاصی قابل برطرف شدن است؟ باسپاس فراوان

پاسخ : با سلام
در ستون فقرات یكسری فرو رفتگیها و برجستگیهائی در قسمتهای مختلف وجود دارد. در حالت طبیعی فقرات گردن دارای یك انحنا ( تقعر )به سمت داخل ، فقرات پشتی انحنا بسمت خارج ( تحدب ) و ناحیه ی كمر انحنای رو به جلو ( تقعر ) میباشند. این انحنای كمر ، اصطلاحاً لوردوز نامیده می شود و اصولا توانائی ایستادن ما تا حد بسیار زیادی مدیون همین انحناهاست . میزان انحنای ستون فقرات در یك ناحیه ، بر سایر قسمتها نیز اثر گذاشته و میتواند آنها را تغییر دهد.
میزان انحنای كمر بیشتر از حد میزان طبیعی را هیپرلوردوزیس یا گودی بیش از حد كمر می نامند.
علت ایجاد گودی کمر:
-ستون فقرات توسط تعداد زیادی عضله محافظت می شود كه سلامت و تعادل آنها در سلامت و نرمال بودن حالت ستون فقرات نقش بسیار مهمی ایفا می كند.
عدم تعادل در عضلات نامبرده ( یعنی قوی بودن برخی و ضعف یا گرفتگی بعضی دیگر از آنها ، موجب پدید آمدن ناهنجاری هائی در شكل كلی ستون فقرات خواهد شد.
در این میان نقش عضلات شكمی ، بازكننده های مفصل پا به لگن در ایجاد هیپرلوردوزیس ، از سایر عضلات مهمتر است .
-آكندروپلازی : این بیماری ارثی بوده و با اختلال در رشد و تكامل استخوان ها و نسوج غضروفی همراه است.
-التهاب دیسك كمر یا قوز بیش از حد ناحیه ی پشت : در این حالت ستون فقرات كمر بطور جبرانی دچار انحنای بیش از حد می گردد.
-چاقی: خصوصا بزرگی بیش از حد شكم و ضعف عضلات این ناحیه باعث كشیدگی بیش از حد ستون فقرات بسمت جلو و افزایش گودی كمر خواهد شد.
-پوكی استخوان : با تسهیل تغییر ارتفاع و شكل نرمال مهره ها باعث تغییر انحناهای طبیعی ستون فقرات می شود.
-در رفتگی تدریجی مهر ه ها : این حالت اغلب در ناحیه ی كمر دیده می شود و با لغزش یا جابجائی مهره ها همرا است. این بیماران معمولا از كمر درد ، احساس جدا شدگی کمر و گودی بیش از حد كمر و برجستگی باسن شكایت دارند.
-ضعف عضلات شكمی در اثر علل مختلف
به نکات زیر توجه کنید:
در زمان نشستن ، كف پا را صاف بر روی زمین قرار دهید، صندلی خود را تنظیم كنید،
وقتی ایستاده اید ، یك پا را مستقیم روی زمین و دیگری را روی یك پله ، چهار پایه و یا هر چیز مشابه.این كار حمایت كمرتان را افزایش خواهد داد .
بهترین حالت برای خوابیدن ، وضعیت صورت و شكم رو به بالاست ، در حالیكه بالشی زیر زانوها قرار گیرد ، اما در صورتی كه تمایل دارید بر روی شكم بخوابید حتما بالشی زیر شكم خود قرار دهید .
نپوشیدن كفش های پاشنه بلند
تقویت عضلات شكم ، باسن و کمر .
برای راهنمایی به متخصص طب فیزیکی و توانبخشی مراجعه نمایید.

پی نوشت:

دردهای ستون مهره‌ها و گودی کمر جزو مشکلات شایع است.چطور می‌توان از ایجاد این مشکلات پیشگیری کرد؟
پیش از هر چیز باید راستای ستون مهره را بشناسید و دقت کنید هر کاری که موجب به هم خوردن این راستا شود می‌تواند موجبات درد ستون فقرات را فراهم کند.یک تقعر تحتانی در ناحیه کمر داریم که به آن لوردوز کمری می‌گوییم،تحدب بالایی آن منطقه که درست در قسمت پشت است را کیفوز می‌نامیم و انحنای مقعر دیگری در گردن وجود دارد که لوردوز خفیف گردنی گفته می‌شود.این حالت ستون مهره‌ها که حالت مارپیچ و فنری ‌شکل را به آن می‌دهد موجب می‌شود تحرک صورت گیرد. هر حالتی که لوردوز کمر،کیفوز پشتی و لوردوز گردن را به هم بزند درد تولید می‌کند و سپس اسپاسم عضله و گرفتگی آن به مرور پیش می‌آید و فشار به استخوان‌ها و در نهایت مشکلات دیسک بروز می‌کند.


چه مواردی موجب تغییر حالت طبیعی ستون مهره‌ها می‌شود؟
اول از همه وجود یک شکم بزرگ موجب زیاد شدن لوردوز کمری می‌شود و برای جبران این حالت، ستون مهره‌ها ناچار است انحنا و تحدب ناحیه پشتی را بیشتر کند و همین امر در نهایت به گودی زیاد کمر،قوز شدن پشت و به ناچار،زیاد شدن انحنای گردن منجر می‌شود.علاوه بر ‌آن گاهی در افراد لاغر به دلیل ضعف عضلات شکمی چنین حالتی ایجاد شده و گودی کمر زیاد شود.

رعایت اصول صحیح نشستن چقدر در پیشگیری از مشکلات ستون مهره‌ها موثر است؟
طرز صحیح نشستن موجب حفظ حالت طبیعی ستون مهره‌ها شده و عضلات هر قسمت مجبور نمی‌شوند برای جبران وضعیت غلط نشستن کار بیشتری بکنند و دچار اسپاسم و خستگی شوند. کف‌پا،باسن،پشت و کتف شما باید در وضعیت صحیح قرار بگیرند تا احساس راحتی کنید.اگر پای شما به زمین نرسد و آویزان باشد موجب خستگی و درد می‌شود.اگر کتف به صندلی نچسبد،سر به ناچار در حالت جلو می‌افتد و خستگی،گرفتگی عضلات گردن و گاهی سوزش کتف را موجب می‌شود.


گاهی افراد خود را روی صندلی سر می‌دهند و به حالت نیم‌هلال می‌نشینند. این کار به ستون مهره‌ها آسیب می‌رساند؟
نشستن طولانی‌مدت در این وضعیت به ستون مهره‌ها شکل می‌دهد و به‌ خصوص اگر فرد در سنین رشد این طور بنشیند،این شکل ‌گیری ناصحیح ستون مهره‌ها پایدار می‌شود.


آیا در سنین بالا می‌توان بدشکلی ستون مهره‌ها را اصلاح کرد؟
عضله‌ های ما در هر سنی 25 درصد قدرت تقویت دارند اما اگر در کودکی عضله‌ های ما درست شکل بگیرند و انحناهای طبیعی در وضعیت اصولی رشد کنند ستون مهره‌ها شکل صحیح می‌گیرد.اگر در کودکی بد بنشینید ستون مهره بدشکل شده و در میانسالی اگر بخواهید عضله خود را تقویت کنید نیازمند صرف نیروی زیاد و البته بازدهی کمتر هستید.به هر حال جلوی ضرر و آسیب به ستون مهره‌ها را باید بگیرید و با رعایت اصول بهداشتی ستون مهره‌ها بر سلامت و شادابی خود بیفزایید.

و توصیه آخر؟
هنگام مطالعه،نوشتن،غذا خوردن و هر کار دیگر اصول درست نشستن را رعایت کنید.به سمت جلو خم نشوید و ستون مهره‌ها را در زاویه کمتر از 90 درجه قرار ندهید.حتی زاویه 90 درجه و کاملا صاف نشستن هم صحیح نیست باید در زاویه 110 تا 120درجه بنشینید.چون اگر سرتان را به جلو خم کنید دچار گرفتگی عضلات می‌شوید و بعد از مدتی سردردهای طولانی به سراغتان می‌آید و تمرکز کافی را نخواهید داشت.موقع نشستن پاها را به زیر صندلی نبرید.این کار گودی کمر‌تان را می‌افزاید و به زانوها فشار می‌آورد.توصیه مهم دیگر در خصوص توالت رفتن است.بهتر است از توالت ‌فرنگی استفاده شود و این نکته در خصوص کسانی که مشکل کمر و زانو دارند جزو ضروریات اصلی تلقی می‌شود.

پی نوشت 2 :

ستون فقرات توسط تعداد زیادی عضله محافظت می شود. عدم تعادل این عضلات، موجب پدید آمدن ناهنجاری هایی در ستون فقرات می شود ...

در حالت طبیعی، انحنای گردن به سمت داخل، انحنای فقرات پشتی به سمت خارج و انحنای ناحیه کمر رو به جلو می باشد.

ستون فقرات توسط تعداد زیادی عضله محافظت می شود. عدم تعادل این عضلات، موجب پدید آمدن ناهنجاری هایی در ستون فقرات می شود. در این میان، نقش عضلات شکمی، بازکننده های مفصل پا به لگن و عضله بزرگ پشت باسن در ایجاد گودی بیش از حد کمر، پر رنگ تر از سایر عضلات است.

افرادی که دارای شکم های افتاده و برآمده می باشند، دارای عارضه گودی کمری هستند.



علل گودی بیش از حد کمر


- التهاب دیسک کمر
- قوز بیش از حد
- چاقی
- پوکی استخوان
- ضعف عضلات شکمی
- زایمان های مکرر
- در رفتگی دو طرف‌ لگن‌
- استفاده‌ از کفش‌ پاشنه‌ بلند
- جابجایی ستون‌ مهره‌ها به‌ سمت‌ جلو ( مادرزادی یا هر عامل‌ دیگر)
- ضعف‌ عضلات‌ شکمی و عضلات‌ خلفی ران‌ و بازکننده‌های مفصل‌ ران‌
- کوتاهی عضلات‌ ناحیه‌ کمری (بازکننده‌های کمر)



وقتی که می خواهید مدت طولانی بایستید، یک پا را روی زمین و پای دیگر را روی یک پله، چهار پایه و یا هر چیز مشابه قرار دهید.



پیشگیری و کاهش گودی بیش از حد کمر

- موقع نشستن روی صندلی، کف پا را صاف بر روی زمین قرار دهید، صندلی خود را تنظیم کنید و در صورت نیاز از یک بالشتک برای پر کردن فضای خالی پشت کمرتان استفاده کنید.
- وقتی که می خواهید مدت طولانی بایستید (مثل زمان شستن ظرف یا اتو کردن لباس ها)، یک پا را روی زمین و پای دیگر را روی یک پله، چهار پایه و یا هر چیز مشابه قرار دهید.
- بهترین حالت برای خوابیدن، خوابیدن به پشت است، در حالی که بالشتی زیر زانوها قرار گیرد. در صورتی که تمایل دارید بر روی شکم بخوابید، حتما بالشی زیر شکم خود قرار دهید.
- پوشیدن کفش های پاشنه بلند، موجب افزایش گودی کمر خواهد شد.
- از تقویت عضلات شکم، باسن و کمر توسط ورزش غافل نباشید.



حرکات‌ ورزشی


1- اگر علت‌ گودی کمر، ضعف‌ عضلات‌ شکم‌ باشد:

- شخص‌ به‌ پشت‌ خوابیده‌ و سر و گردن‌ و سینه‌ خود را بالا بیاورد و به‌ کمک عضلات‌ شکم‌ نفس عمیق‌ بکشد و نفس‌ را حبس کند.
- در همان‌ وضعیت‌ بالا، دست های خود را روی سینه‌ گذاشته‌ و بالا بیاید. 4 تا 6 ثانیه در این حالت بماند. 6 تا 10 بار این کار را تکرار کنید.
- در همان‌ وضعیت،‌ دست های خود را پشت‌ گردن‌ گذاشته‌ و بالا بیاید.
- شخص‌ به‌ پشت‌ خوابیده‌ یک پای خود را خم‌ کرده‌ روی زمین‌ می گذارد. با این‌ کار پشت‌ وی صاف‌ می شود. پای دیگر را در این‌ حالت‌ بالا می آورد
- عمل‌ فوق‌ را با پای دیگر انجام‌ می دهد.
- روی زمین به پشت دراز بکشید. زانوها خمیده و کف پاها روی زمین باشد. ابتدا عضلات شکم و باسن را سفت کنید و کمر را به زمین فشار دهید و بین 6 تا 10 ثانیه نگه‌ دارید. بعد از چند ثانیه استراحت کنید. این حرکت را 7 بار تکرار کنید.



2 - اگر علت‌ گودی کمر، ضعف‌ عضلات‌ بازکننده‌ ران‌ باشد:

- شخص به‌ شکم‌ خوابیده‌ و یک پای خود را به صورت‌ مستقیم‌ بالا می آورد و عمل باز کردن ران‌ را انجام‌ می دهد.
- عمل‌ فوق‌ را با پای دیگر انجام‌ می دهد.
- می تواند هر دو پا را با هم‌ به‌ وضعیت‌ قبل‌ ببرد.

- زانوی خود را خم‌ کرده‌ و به‌ بالا بیاورد (یعنی دروضعیت‌ دمر و چهاردست‌ و پا، مورد قبل‌ را انجام‌ دهد)

3 - اگر علت‌ گودی کمر، کوتاهی عضله‌ سوئز خاصره‌ای باشد:

- شخص‌ به‌ پشت‌ خوابیده‌ و یک پای خود را در شکم‌ جمع‌ کرده‌ و کف پای دیگر را روی زمین قرار دهد و زانویش را خم کند.

4 - اگر علت‌ گودی کمر، کوتاهی عضله‌ راست‌ ران‌ باشد:

-‌ شخص‌ دمر خوابیده،‌ پایی که‌ دارای کوتاهی است‌ را از زانو خم‌ می کند. دراین‌ حالت‌ درمانگر با دست‌ خود مانع‌ از بالا آمدن‌ باسن‌ وی میشود.

- شخص‌ به‌ پشت‌ خوابیده،‌ زانوهای وی از تخت‌ آویزان‌ است‌. در این‌ حالت‌ یک پای او را در شکم جمع‌ می کنیم‌ و با دست‌ دیگر مانع‌ از صاف‌ شدن‌ زانوی وی می شویم.

5 - اگر علت‌ گودی کمر، کوتاهی عضلات‌ بازکننده‌ کمر باشد:

- شخص‌ به‌ پشت‌ دراز کشیده‌ و سعی می کند به‌ کمک تراپیست،‌ پاهای خود را از بالای سر به‌ زمین‌ بزند.

6 - تقویت عضلات باسن و کاهش گودی کمر

فرد در حالی که به حالت راحت دراز کشیده و زانوهایش خم است، سعی می کند ضمن منقبض کردن عضلات شکم، لگن خود را کمی بلند نماید.


7 - کاهش انحنا یا قوس کمر

فرد در حالی که در حالت شروع دو میدانی قرار گرفته است، سعی می کند با متمایل شدن به سمت جلو بر روی پای عقب خود فشار وارد کند. در مرحله بعد ضمن عوض کردن پاها، همین حرکت را برای پای دیگر انجام می دهد.

8 - تقویت عضله چهارسر ران و تقویت عضلات سرینی
فرد در حالی که کنار دیوار ایستاده است، سعی می کند بنشیند.
این تمرین را با استفاده از یک صندلی می توانید انجام دهید. فرد در کنار صندلی قرار می گیرد و به جای اینکه بر روی زمین بنشیند، بر روی صندلی می نشیند.
پوشیدن کفش های پاشنه بلند، موجب افزایش گودی کمر خواهد شد

9 - کشش و انعطاف پذیری در عضلات اطراف ستون فقرات

بخوابید و زانوها را تک تک و یکی در میان به داخل سینه بکشید و 6 تا 10 ثانیه نگه دارید.

این کار را 6 تا 10 بار تکرار کنید.

- این حالت را می‌توانید با هر دو زانو در حالی که دست‌ها زیر زانو است، تکرار کنید.

به فاصله 20 سانتی‌متر از یک دیوار بایستید و به آن تکیه دهید.

زانوها را کمی خم کنید و کل ستون فقرات را به دیوار بچسبانید (از جمله کمر) و 6 تا 10 ثانیه در این حالت بمانید.

این حرکت را 6 تا 10 بار تکرار کنید.

10 - کشش و انعطاف پذیری در عضلات پشت ران

اگر کمردرد حاد ندارید، بنشینید و پایتان را دراز کنید.

سعی کنید نوک انگشتان دست را به مچ پا برسانید و 60 ثانیه در این حالت نگه دارید.

این حرکت را 10 بار تکرار کنید.

به یاد داشته باشید که میزان و شدت حرکات فوق با توجه به افراد مختلف (از نظر سن، جنس، وضعیت قوای جسمانی و نوع آسیب) متفاوت است.

به طور کلی بهتر است که روزانه دو بار و حداقل به مدت سه ماه این حرکات را انجام دهید.