دادخواست به برگه چاپي مخصوصي گفته ميشود كه درخواست خواهان درآن قيد شده يا به عبارت ديگر "دادخواست بيان ادعا نزد مراجع قضايي در اوراق مخصوص است".
بسياري از شهروندان كه قصد دارند براي نخستين بار در دادگاه عليه شخصي اقامه دعوا كنند، اطلاع ندارند كه براي مطرح كردن اين دعاوي ميبايست چه اقداماتي انجام دهند و همين امر موجب سرگرداني آنها در مراجع قضايي و دادگاهها ميشود بنابراين ما به شرح تنظيم دادخواست ميپردازيم.
رسيدگي به دعاوي حقوقي در دادگستري مستلزم تقديم دادخواست از طرف مدعي (خواهان) ميباشد. دادخواست به دفتر دادگاه و در نقاطي كه چندين شعبه وجود دارد، به دفتر شعبه اول تسليم ميشود.
دادخواست به برگه چاپي مخصوصي گفته ميشود كه درخواست خواهان درآن قيد شده است يا به عبارت ديگر "دادخواست بيان ادعا نزد مراجع قضايي در اوراق مخصوص است". دادخواست را ميتوان از محل فروش اوراق قضايي واقع در كليه دادگستريها و مجتمعهاي قضايي در سراسر كشور تهيه کرد.
هر چند دادخواست براساس نوع مطالب مندرج در آنها (بر اساس نوع خواسته) تا حدي با هم متفاوتند اما همگي آنها اغلب حاوي نكات زير هستند:
نام، نام خانوادگي،نام پدر، سن،اقامتگاه و در صورت امكان شغل خواهان
خواهان يا مدعي شخصي است كه از دادگاه چيزي براي خود و به ضرر ديگري ميخواهد.
در صورتي كه دادخواست توسط وكيل تقديم شود، مشخصات وكيل بايد درج شود.
قيد نشدن مشخصات يا ناقص بودن آن باعث رد دادخواست خواهان مي شود.
نام، نام خانوادگي، اقامتگاه و شغل خوانده.
خوانده يا مدعي عليه شخصي است كه دعوي به او توجه دارد. به عبارت ديگر، شخصي است كه ادعا عليه او اقامه شود.
در صورت قيد نشدن مشخصات يا ناقص بودن آن، دادگاه طي يك اخطاريه به خواهان فرصت ميدهد تا نسبت به رفع نقص اقدام کند در غير اين صورت دادخواست خواهان رد خواهد شد.
تعيين خواسته و بهاي آن مگر آنكه تعين بها ممكن نبوده يا خواسته مالي نباشد.
آنچه را كه مدعي از دادگاه تقاضا ميکند خواسته يا مدعي به گويند.
تعهدات يا جهاتي كه به موجب آن خواهان خود را مستحق مطالبه ميداند به طوري كه مقصود واضح و روشن باشد.
عنوان دادخواست: آنچه را كه خواهان از دادگاه درخواست دارد.
شرح دادخواست: ذكر ادله و وسايلي كه خواهان براي اثبات ادعاي خود دارد، از اسناد و نوشتهها، شهود و غيره.
در ذيل نمونهاي از تصوير برگ "دادخواست اعسار" از پرداخت مهريه آورده شده است.- دادخواست به برگ چاپی مخصوصی گفته میشود كه درخواست خواهان در آن قید میشود. برگ دادخواست دارای چند نکته است که باید خواهان آنها را پر کند. یکی از آن موارد تعیین خواسته و بهای آن است که باید در دادخواست مشخص شود، مگر آنكه تعیین بها ممكن نباشد یا خواسته مالی نباشد. آنچه را مدعی از دادگاه تقاضا میكند «خواسته» یا «مدعیبه» گویند.
- خواسته یا مالی است یا غیرمالی. در واقع خواسته تعهدات یا مواردی است كه به موجب آن خواهان خود را مستحق مطالبه آن میداند مثلا در خواسته مالی زنی که مهریه را حق خود میداند در قسمت خواسته باید تعداد سکهها را قید کند یا در خواسته غیرمالی مردی که همسرش از خانه بدون اجازه وی خارج شده است باید در قسمت خواسته الزام به تمکین را قید کند؛
- بنابراین باید افراد خواهان آنچه را که حق خود میدانند در خواسته بیان کنند. دادگاه نمیتواند در موضوعاتی که خارج از چارچوب خواسته است وارد و آنها را مورد حکم قرار دهد. اگرچه دادگاه باید تمامی خواستههای خواهان را مورد رسیدگی قرار دهد اما ممکن است با احراز نکردن ذیحقی او خواهان را به طور كامل یا به طور نسبی محکوم به بیحقی كند.
- دعوای کیفری مربوط به عملی است که برای مرتکب آن مجازات تعیین شده است ولی برای دعوای حقوقی دادگاه مجازاتی در نظر نمیگیرد و فقط مرتکب عمل را به دادن حقوق قانونی دیگران یا انجام تکالیفش ملزم میسازد.
- شکایت کیفری را در هر کاغذی میتوان نوشت و به مرجع قضایی برد؛ ولی شکایت حقوقی حتما باید در برگ مخصوصی بنام دادخواست نوشته شود در غیر این صورت مورد پذیرش قرار نمیگیرد.
- در برگ دادخواست مطالبات خواهان از طرف مقابل به اطلاع دادگاه رسانده میشود. اگر این اطلاعات دقیق و کامل باشد رسیدن به نتیجه بسیار سادهتر خواهد بود اما اگر در نوشتن اطلاعات دادخواست سهل انگاری کنید ممکن است دعوای شما رد شود و تمامی هزینههایی که برای دادخواست پرداخت کردهاید هدر برود.
- در صورت نداشتن نشانی خوانده نشانی وی را مجهولالمکان اعلام میکنیم تا از طریق روزنامه رسمی یا کثیرالانتشار متن دادخواست انتشار داده شود. در روزنامه رسمی سه بار منتشرمی شود اگر مراجعهای نداشته باشد دادگاه به صورت غیابی حکم صادر میکند.