به نام خدا


تنزّل قرآن در بهار قرآن

يكي از بهترين و ظريفترين تعبيرات در فرهنگ اسلامي، همان تعبير ظريف تجلّي است. معناي تجلّي در قرآن و روايات چنين است كه خداي سبحان حقيقتي را از جهان غيب تنزّل داده، پايين آورد و براي ما تبيين كند.
تجلّي غير از تجافي است. قرآن در ماه رمضان نازل شد؛ اما نه به گونه اي كه باران از بالا مي بارد. چون وقتي باران نازل مي شود، به صورت تجافي است. يعني چون بالا هست در پايين نيست و وقتي پايين آمد ديگر در بالا نيست. اما وقتي خداي سبحان مي فرمايد: در ماه مبارك رمضان قرآن را نازل كرديم، نزول قرآن مانند بارش باران نيست كه وقتي پيش خداست، ديگر در دست ما نباشد؛ و وقتي به زمين آمد ديگر پيش خدا نباشد.
معناي ﴿إنّا أنزلناه في ليلة القدر﴾[1] و نيز معناي ﴿شهر رمضان الّذي أُنزل فيه القران﴾[2] چنين است كه قرآن در اين ماه تنزّل كرد نه نزول. يعني اين حقيقت كه نزد خدا بود و الآن هم هست و هميشه خواهد بود، رقيق شد؛ تنزل كرد؛ به صورت لفظ در آمد تا انسان بتواند آن را بگويد، بشنود، بنويسد و بخواند.
مجتهد فقيه يا حكيم الهي نيز مطلبي منقول يا معقول را كه جزء معارف بلند اسلامي است در عاقلهٴ خود مي پروراند، آنگاه براي اينكه قابل استفادهٴ ديگران هم باشد آن معناي بلند نقلي يا عقلي را تنزّل مي دهد و به صورت لفظ يا نقش كتاب، يا به صورت موج در مي آورد كه با زبان بگويد، يا به نوشتاري تبديل كند، اين بدان معنا نيست كه ديگر در عاقله و فكر او اثري نباشد. مطالب فقهي را به صورت مسئلهٴ ساده در مي آورد كه هر منطقي بخواند و بفهمد در حالي كه ملكهٴ اجتهاد در جان و روح بلند او هست؛ زيرا آن ملكه اجتهاد را پايين نياورده، بلكه آن حقيقت را تنزل داده و بر اساس همان حقيقت، الفاظ و معاني و مفاهيمي را به ديگران القا كرده است.
برگرفته ازکتاب حکمت عبادات،حضرت آیت الله جوادی آملی،ص198


[1] ـ سورهٴ قدر، آيهٴ 1.
[2] ـ سورهٴ بقره، آيهٴ 185.