سوال : لطفا علائم بروز تب مالت و مدت درمان بیماری را توضیح دهید.
پاسخ : با سلام
تب مالت عبارت است از یك عفونت باكتریایی كه از گاوها، خوك ها، گوسفندان یا بزهای آلوده و عفونی شده به انسان انتقال می یابد. این بیماری از انسان به انسان مسری نیست .
این بیماری در تمام فصول سالوجود دارد، اما در بهار و پاییز یعنیزمان زایش و شیردهی دامها بیشتردیده میشود.
عامل بیماری: نوعی باكتری بهنام «بروسلا» میباشد. این میكروبدارای چند نوع است. نوعی از باكتریكه عمدتا در گوسفند و بز دیده میشود،مهمترین عامل بیماری در انسان است.
تب مالت بیشتر بیماری مردان بالغبه خصوص كشاورزان، دامدارانچوپانان، قصابان، سلاخان، دامپزشكانمیباشد. كارمندان آزمایشگاهها نیز درمعرض خطر ویژه قرار دارند اما دركشور ما چون زنان و كودكان نیزدوشادوش مردان به امور دامداریمشغولند در معرض خطر قرار دارند،به همین دلیل ۵۵ درصد مبتلایان رامردان و بقیه را زنان و كودكان تشكیلمیدهند. در شرایطی كه مراكز پرورشدام استانداردهای بهداشتی را نداشتهباشد تب مالت شایعتر است. تراكم درمراتع بارندگی، نبود نور خورشید واقدامهای غیربهداشتی در فرآیند فراهمكردن شیر و گوشت همگی زمینهانتشار بروسلوز را مساعد میكنند.محیط اطراف گاوی كه میتواند از خودمیكروب دفع كند به شدت آلوده كنندهاست. عامل بیماری در شرایط محیطیمناسب از نظر رطوبت، در ادرار ومدفوع حیوانات هفتهها و گاه ماههازنده میماند. این باسیل در پنیر تازه وغیر پاستوریزه حاصل از شیرخام تاهشت هفته زنده میماند و با منجمدكردن از بین نمیرود. این ارگانیسم تاچهل روز در خاك خشك آلوده بهادرار، مدفوع و ترشحات واژن ومحصولات زایمان حیوان مبتلا، زندهمیماند و در خاك مرطوب خیلیبیشتر مقاومت دارد.
بروسلا در ادرار ۶ روز در گرد وخاك ۶ هفته و در آب و خاك تا ۱۰هفته و در كره تا ۴ ماه باقی میماند ودر مدفوع حیوانات در هوای آزاد ۱۰۰روز و در دمای ۸ درجه سانتی گرادبیش از یكسال باقی میماند، اینباكتری در ماست به علت وجوداسیدلاكتیك قادر به زندگی نیست ودر دمای ۶۰ درجه به مدت ۱۰ دقیقهنابود میشود.
راههای سرایت بیماری به انسان:
۱ - به صورت تماس مستقیم بابافتهای حیوان آلوده نظیر خون،ترشحات رحمی و ترشحات جنینسقط شده.
۲ - به صورت غیرمستقیم از راه
- مصرف شیرخام و فرآوردههایلبنی آلوده خصوصا پنیر تازه، خامه،سرشیر و كره
- انتقال تنفسی از طریقافشانههای موجود در هوای آغل واصطبل آلوده یا آزمایشگاه
- فرو رفتن سر سوزن سرنگحاوی واكسنهای حیوانی به دستانسان
علایم بیماری: دوره نهفتگیبیماری (از زمان تماس با منبع عفونتتا بروز علایم) اغلب بین ۱ تا ۳ هفتهاست، ولی گاهی تا ۶ ماه میباشد. براساس شدت بیماری، علایم به سهشكل حاد، تحت حاد و مزمن بروزمیكند.
شكل حاد: بیمار دچار لرزناگهانی، درد عمومی بدن به خصوصدرد پشت و تعریق شدید میشود;اشتهای خود را از دست میدهد و دچارضعف و سستی میگردد، ضمنا ازشروع علایم بیش از ۳ ماه نمیگذرد.
شكل تحت حاد: آغاز آنبیسروصدا میباشد. شكایت اصلیبیمار از ضعف و خستگی است. از آغازبیماری نیز ۳ تا ۱۲ ماه میگذرد.
شكل مزمن: اگر از زمانتشخیص بیماری بیش از یك سالبگذرد و فرد هنوز مبتلا باشد مزمنگفته میشود. در نوع مزمن ، علایم زیر تدریجاً ظاهر می شوند:
خستگی ،درد عضلانی ،كمردرد ،یبوست ، كاهش وزن ، افسردگی ، ناتوانی جنسی ، ندرتاً بروز آبسه در تخمدان ها، كلیه ها، و مغز.
افرادی كه دچار تب، بیاشتهایی،درد عضلانی و تعریق شبانه بوده وسابقه تماس با دامهای آلوده یامشكوك به تب مالت را عنوانمینمایند یا از فرآوردههای لبنی آلودهاستفاده نمودهاند، لازم است برای انجامآزمایش به پزشك مركز بهداشتی -درمانی ارجاع گردند.
راههای پیشگیری از بیماریتب مالت در انسان:
۱ - خودداری از مصرف مواد لبنیمشكوك مانند شیرخام، پنیر تازه،خامه و سرشیر غیرپاستوریزه
۲ - استفاده از شیر و فرآوردههایلبنی به صورت پاستوریزه، در صورتدر دسترس نبودن شیر پاستوریزه باجوشاندن شیر به مدت حداقل ده دقیقهبعد از جوش آمدن، به از بین رفتن كلیهعوامل میكروبی مطمئن شوید.
۳ - استفاده از ماسك تنفسی درهنگام كار با فضولات حیوانی یا ورودبه اصطبل
۴ - دور نگه داشتن حیوانات ازمحل زندگی انسان
۵ - استفاده از دستكش، كلاه،ماسك، عینك و روپوش مناسب دردامپزشكان، دامداران و پرسنلكشتارگاهها.
۶ - آموزش طرز تهیه پنیر تازه بهكلیه خانوارهای روستایی; به این طریقكه ابتدا شیر را به مدت ۱۰ دقیقهجوشانیده و در همان حالت به ازای هر۳ لیتر شیر یك لیوان آب ماست و یا بهیك لیتر شیر ۲۵۰ گرم ماست ترشاضافه كرده پس از دلمه شدن و جداشدن پنیر از آب مقدار لازم نمك به آناضافه كرده با پارچه صافی آبگیری وپس از سفت شدن مصرف نمایید. اگرپنیر به صورت غیر پاستوریزه و بدونجوشاندن شیر تهیه شود حداقلبایستی دو ماه در آب نمك نگهداری وسپس مصرف شود.
درمان: رژیمهای درمانیمتفاوتی برای درمان بیماران مبتلا بهتب مالت توصیه میشود، لیكن هیچگاهاز یك دارو به تنهایی در درمان بیمارنباید استفاده كرد (مگر در زمانحاملگی و با توصیه پزشك). طولدوره درمان حداقل ۸ هفته (دو ماه)میباشد.
برای کاهش التهاب و نیز کاهش دردهای عضلانی میتوان از داروهای ضد آلتهاب و مسکن استفاده کرد . ولی بهبودی کامل با درمان و ریشه کن شدن بیماری حاصل می شود .