روش اعتراض به آرای كميسيون ماده 100 در دیوان عدالت اداری
از جمله حقوق شهروندی این است که از طرف ارگان‌ها وادارات شرایطی فراهم شود تا مردم نسبت به قوانین و مقررات مورد نیاز خود آگاهی و دسترسی داشته باشند. از آنجا که عمده تخلفات ساختمانی توسط مالکان از روی ناآگاهی و عدم آشنایی با مقررات مربوطه رخ می دهد، دراین مقاله سعی بر آن داریم تا شهروندانی که به دلیل فوق پرونده تخلف ساختمانی آنها به کمیسیون ماده 100 ارسال شده است را راهنمایی کنیم .ابتدا باید بدانیم از منظر قانونی آرای کمیسیون‌ها تا به مرحله قطعیت نرسند قابلیت اجرایی نخواهند داشت. آرای قطعی عبارت است از آرایی که پس از صدور در مرحله بدوی توسط کمیسیون تجدیدنظرهم تایید شوند و یا اینکه در مهلت 10 روزه پس از صدور رای بدوی ، مالک یا ذینفع به آن اعتراض نکند .از شرایط مهم قطعی شدن آرای بدوی وتجدید نظر ، ابلاغ آنها توسط شهرداری به مالک است .
طبق تبصره یک ماده 100 قانون شهرداری، چنانچه رای کمیسیون مبنی بر قلع و تخریب ساختمان باشد، شهرداری مکلف است تصمیم مزبور رابه مالک ابلاغ کند. پس از قطعی شدن آرای بدوی و تجدیدنظر مالک می‌تواند با توجه به قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری به شرح بند 2 از ماده 10 قانون مزبور مبادرت به اعتراض و طرح دعوی در آن دیوان کند :«رسیدگی به اعتراضات و شکایات از آراء و تصمیمات قطعی هیات‌های رسیدگی به تخلفات اداری و کمیسیون‌هایی مانند کمیسیون‌های مالیاتی، هیات حل‌اختلاف کارگر و کارفرما، کمیسیون موضوع ماده ( ۱۰۰ ) قانون شهرداری‌ها منحصرا از حیث نقض قوانین و مقررات یا مخالفت با آنها» مهلت تقدیم دادخواست، برای اشخاص داخل کشور سه ماه و برای افراد مقیم خارج از کشور، شش ماه از تاریخ ابلاغ رای یا تصمیم قطعی مرجع مربوط است، بنابراین درخارج از این زمان بندی شکایت مالک یا ذینفع رد خواهد شد .موضوع شکایت و خواسته باید صریح و منجز باشد. در صورت وجود ابهام، مراتب طی اخطاریه ای به شـاکی اعـلام می ‌ گـردد و شاکی مکلف است ظرف 10 روز از تاریخ ابلاغ اخطاریه، نسبت به رفع ابهام اقدام کند، در غیر این‌صورت، شعبه نسبت به قسمت مبهم، قرار ابطال دادخواست صادر می‌ نماید. در مواردی که تصدیق اسناد و مدارک مربوط به واحدهای دولتی و عمومی از سوی شاکی ممکن نباشد و یا اینکه اساسا شاکی نتواند تصویری از آنها ارائه نماید، دیوان مکلف به پذیرش دادخواست است و باید تصویر مصدق اسناد را از دستگاه مربوطه مطالبه کند.هرگاه دادخواست توسط وکیل یا قائم مقام و یا نماینده قانونی شاکی تقدیم شده باشد، باید تصویر یا رونوشت ‌گواهی‌ شده سند مثبت سمت دادخواست ‌دهنده نیز ضمیمه گردد. بهتر است بدانیم حتی در صورت اعتراض به آرای قطعی در دیوان عدالت اداری ، اجرای آنها متوقف نخواهد شد، مگر اینکه از سوی آن دیوان ، دستور موقت بر توقف اجرای رای صادر وبه شهرداری هم ابلاغ گردد.در صورتی‌ که شاکی ضمن طرح شکایت خود یا پس از آن مدعی شود که اجرای اقدامات یا تصمیمات یا آراء قطعی ، سبب ورود خسارتی می گردد که جبران آن غیرممکن یا متعسر است، می‌ تواند تقاضای صدور دستور موقت نماید. پس از طرح شکایت اصلی، درخواست صدور دستور موقت باید تا قبل از ختم رسیدگی، به دیوان ارائه شود. شعبه رسیدگی ‌ کننده در صورت احراز ضرورت و فوریت ، برحسب مورد، دستور موقت مبنی بر توقف اجرای اقدامات، تصمیمات و آراء مزبور یا انجام وظیفه، صادر می نماید دستور موقت تاثیری در اصل شکایت ندارد و در صورت رد شکایت یا صدور قرار اسقاط یا ابطال یا رد دادخواست اصلی دستور موقت نیز لغو می ‌ گردد. پس از طرح شکایت شهروندان از آرای قطعی کمیسیون ماده 100 در دیوان عدالت اداری ، شهرداری موظف است ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ، نسبت به ارسال پاسخ اقدام کند. عدم وصول پاسخ، مانع رسیدگی نیست و شعبه با توجه به مدارک موجود، به پرونده رسیدگی و مبادرت به صدور رای می نماید. در صورتی که شهرداری بدون عذر موجه از دادن پاسخ در موعد مقرر خودداری نماید، شعبه رسیدگی‌کننده، متخلف را به سه ماه تا یک ‌ سال انفصال از خدمت محکوم می‌ نماید. این ‌ حکم ظرف بیست روز قابل تجدیدنظر در شعب تجدیدنظر است.لازم به ذکر است رسیدگی دیوان شامل دومرحله بدوی وتجدید نظر است که در مرحله بدوی صرفا افراد واشخاص حقیقی و حقوقی حق شکایت دارند، ولی در مرحله تجدیدنظر شهرداری‌ها هم می‌توانند نسبت به رای صادره اعتراض نمایند. مهلت تجدیدنظرخواهی برای اشخاص مقیم ایران بیست روز و برای اشخاص مقیم خارج از ایران دو ماه از تاریخ ابلاغ است.
امیر امامی فر