سوال :
با سلام خدمت مشاور محترم درمان کم رویی چیست اعتماد به نفس چگونه بدست میاید من از بچگی کم رو وخجالتی بودم وتوانایی صحبت در جمع را نداشتم والان هم همینطور هستم از بچگی بی ارزه بار امدهام وزود کوتاه می ایم به علت اینکه می ترسم حتی در خانه هم همینطور هستم مظلوم بی دست وپا وپخمه اصلا خوشم نمی اید اینطوری باشم چه راهکاری وجود دارد ازاین موقعیت در بیایم

پاسخ :
دوست عزیز خیلی از ویژگی ها و خصایص فردیست كه از كودكی به صورت ناخواسته درما شكل گرفته. اما هیچ اشكال نداره. درحال حاضر شما باید با نیروی اراده، آگاهی، تعقل و مشورت خواهی خودتون رو تغییر بدین. پیش از هرچیز باید در مرحله اول خودتون رو با تمام توانایی ها باور كنید و یك نگاه مثبت و گسترده رو نسبت به خود تقویت كنید. من باور نمی كنم كه شما بی عرضه هستید. مطمئن باشید كه توانایی های منحصر به فردی دارید. فقط باید بخواهید كه آنها را بشناسید. پس از باور توانایی ها برای خودتون احترام و ارزش خاصی را ایجاد كنید. وقتی به خودتون احترام بگذارید اجازه نمی دید حقوق تون ضایع بشه. آنوقت می رسه به روشی برای دریافت حقوق و احترام برای شما از طریق دیگران. برای ارزش گذاری برای خود باید و باید نحوه صحبت كردن با خود را تغییر بدین. همچنین صفاتی راكه برای خود به كار می برید مثبت شوند. هرگاه احساس كردید این تغییرات در اثر تمرین و مداومت درشما ایجاد شد دوباره بامن در ارتباط باشید.


شخص کم رو کیست؟


کم رویی پدیده ای جهانی است. پایه ای ترین یافته ی تحقیقات، راجع به کم رویی رایج، کاملاً گسترده و جهانی است. روان شناسان در تعریف می گویند: «کسی کم رو است که فاقد جرات است» یا به عبارتی کسی که تحت تأثیر فلج روانی قرار گرفته است. تأثیر کم رویی در توجهات است در «فعالیت های بدنی» و در «فعالیت های فکری» و فعالیت های «احساسی».


علت کم رویی: افراد کم رو عموماً به خاطر عدم تسلط برمهارت های اجتماعی و یا فقدان اعتماد به نفس، کم رو می باشند. برخی از افراد بر مهارت های اجتماعی لازم جهت تداوم بخشیدن به حرکت نرم و روانِ ماشین ارتباطات بشری تسلط ندارند. آنان نمی دانند که یک گفت وگو را چگونه آغاز کنند یا در کلاس درس چگونه از سخن گو بخواهد بلندتر صحبت کند. در فعالیت های بدنی، کم رویی قربانی خود را از لحاظ روش، پخمه و چلمن، و از لحاظ رفتار غیرطبیعی و از لحاظ حرکات بی دست و پا می کند. تا آن جا که شخص بی دلیل سرخ شده و لرزش و طپش قلب می گیرد. در فعالیت های فکری هم کم رویی افکار قربانیان خود را مشوش کرده، آنان را از گفت وگوی منطقی ناتوان می سازد. از این جا اشتباهات و خبط هایی حاصل می شود که از همان افراد کم رو سر می زند، هم چنین سبب گنگی و دلسردی آنان می شود.


فرد کم رو باید در درجه ی اول، دقیقاً خود را مورد آزمایش و بررسی قرار دهد و قضاوت های غلط و نادرستی را که منشاء ناراحتی اش می باشد پیدا و کشف کند


در فعالیت احساسی، کم رویی مانع از آن می شود که قربانیانش احساس درونی خود را به راحتی بیان کنند و ظاهری بی احساس به آن ها می دهد. دیگران تصور می کنند که افراد کم رو، فاقد قلب و روح می باشند در حالی که آن ها سرشار از محبتند ولی جرات ابراز آن را ندارند. شخص کم رویی می گوید: «من یک وکیل معروف هستم با این حال هر بار سخن می گویم احساس می کنم که شهرتم در خطر قرار می گیرد. این حالت چه در دادگاه یه در یک مهمانی ساده در من ایجاد می شود. حضور دیگران اعتماد به نفس مرا از بین می برد». شخص دیگری می گوید: «هنگامی که در جلسه امتحان شفاهی حاضر می شوم متانت استاد شخصیت مرا خرد می کند». از دیدگاه روان شناسان خجالت همیشه نشانه ای از ناراحتی عمیق تر روانی است.




علل کم رویی چیست؟


شخص کم رو یا خودش برای خودش ارزشی قایل نیست یا تصور می کند که دیگران برای او ارزشی قایل نیستند. هیچ کس دوست ندارد مورد تمسخر دیگران قرار بگیرد و ترس از این که چنین وضعی پیش بیاید شجاع ترین افراد را هم دچار کم رویی می کند. ولی باید گفت که افراد کم رو فاقد ارزش نمی باشند، چنین افرادی نه مضحک و مسخره هستند و نه دست و پا چلفتی و پخمه، فقط تصور می کنند که چنین هستند تا موقعی که این فکر غلط در مغز و نهادشان نقش بسته است و آن را از سر بیرون نکنند و اصلاح نشوند نخواهند توانست از این ضعف و زبونی نجات پیدا کنند.

نکته: بنابراین فرد کم رو باید در درجه ی اول، دقیقاً خود را مورد آزمایش و بررسی قرار دهد و قضاوت های غلط و نادرستی را که منشاء ناراحتی اش می باشد پیدا و کشف کند.

انجام چنین تحلیلی، همیشه ساده و آسان نیست. مطالبی که در زیر مطرح می شوند خواننده را در چنین بررسی و تجربه و تحلیلی کمک خواهد کرد. در این جا به خلاصه ای از عقاید و نظرات غلطی که عادی ترین علل کم رویی است اشاره می شود.

اولین علت کم رویی: تحقیر نابه جای خود است. بعضی افراد خود را از لحاظ فکری ضعیف و حقیر می شمارند. آن چه را می نویسند و می گویند به نظرشان پوچ و بی ارزش می رسد. ترس از آشکار شدن حالت معمولی و متعادل خود و ترس از این که با رفتار و گفتار نامعقول خود مورد تمسخر و استهزای دیگران قرار گیرند. دهان آن ها را می بندد.


دومین علت کم رویی: پخمگی خیالی است. بعضی افراد معتقدند که ظاهرشان فاقد ظرافت، رفتارشان ناشیانه، چلمن و ورودشان به جایی سبب کنجکاوی مسخره آمیز می شود. این فکر و خیال که مبتنی بر هیچ پایه ای نمی باشد بر طرز رفتار آنان تأثیر می کند و آن ها نمی دانند چه بکنند و کجا باید بنشینند. با این حال نباید عقیده ی غلط فرد کم رو را با بی اطلاعی واقعی از عادت همگانی اشتباه کرد. عادات و رسوم به وسیله ی خانواده، معلم، مطالعه، مشاهده، رفت و آمد در محافل و با نزاکت فرا گرفته می شود.


سومین علت کم رویی: ترس بی دلیل از مسخره کردن دیگران است، بعضی از افراد کم رو، حتی جرات نمی کنند لطف و محبت خود را نسبت به افراد خانواده شان ابراز کنند. کلمات دوستی، تشکر و سپاس، رحم و شفقت و مهربانی که بر حسب موارد مختلف مطرح می شوند در گلوی آن ها خفه می شوند. این نوع افراد اجازه می دهند تحت فشار نوعی شرم و حیای پوچ و بی مورد فلج شوند و خون سردی ظاهری آن ها سبب ناراحتی دیگران شود، همان طوری که خودش هم سبب ناراحتی آنان می شود.


چهارمین علت کم رویی:عدم اعتماد، بعد از شکست است. چنین افرادی تصور می کنند، تمام مردم دنیا از شکست او خبر دارند و او را خانه خراب تلقی می کنند. این فرد، تعادل ذهنی خود را از دست می دهد و از حضور در جمع نگران و ناراحت می شود. حتی جرات نمی کند دیگر با افرادی چون دوستان، هم کاران و... که احتمالاً به او توصیه هایی می کنند روبه رو شود.


پنجمین علت کم رویی: مبالغه کردن در اهمیت یک عیب است. گاهی عیب واقعاً در کسی هست و همین عیب کم رویی اوست که این عیب برای او بیش ترین احساس بد را ایجاد می کند، بدون آن که صفات خوب خود را به خاطر آورد و به آن ها مباهات کند. اولین چاره درمان کم رویی؛ شناخت چگونگی ظاهر شدن کم رویی فرد است این که در چه مواقعی، در برخورد با چه کسانی دچار چه حالاتی می گردد. پس اولین شرط معالجه، روشن بینی شخص است. مثال زیر شما را کمک و راهنمایی می کند.


دیگران تصور می کنند که افراد کم رو، فاقد قلب و روح می باشند در حالی که آن ها سرشار از محبّتند، ولی جرأت ابراز آن را ندارند.


فرض می کنیم که شما در کانون خانواده ی خود و بین هم سایگان و دوستان، کاملاً احساس راحتی می کنید. در خارج از این چارچوب، محدود افرادی هستند که به هیچ وجه مزاحمتی برای شما ایجاد نمی کنند. در عوض به هنگام دیدن فلان شخص (خانم یا آقا) دچار کم رویی می گردید و دچار بی دست و پایی و نازرنگی می شوید در نتیجه خاموش می شوید. بنابراین کدام فکر غلط است که به عمق وجود شما خطور کرده و استعدادهای شما را فلج می کند؟ آیا ارزش فکری یا اجتماعی فلان آقا یا خانم در شما چنین احساسی را ایجاد می کند یا جایگاه خصوصیات فردی آن ها که شما خود را هم سطح آن ها نمی بینید و دچار فقدان استعداد و توان روحی می شوید. در وجدان خود جست وجو کنید. زوایای مخفی آن را صادقانه و به دقت بررسی و موشکافی کنید. باید به هر قیمتی که باشد«افکاری» را که در ذهن خود و درباره ی خود دارید پیدا و کشف کنید تا برای همیشه آن ها را از ذهن خود بیرون بریزید. یکی دیگر از تمرینات که برای مقابله با کم رویی تجویز می شود، این است که از تلقین به نفس استمداد بخواهیم. برای این منظور از دستورالعمل های زیر یا دستورالعمل های مشابه دیگر استفاده کنید. کم رویی در پرتو کمی ثبات به راحتی اصلاح می شود. می خواهم خود را از آن نجات دهم. مطمئن هستم که کاملاً از این آزمایش سربلند بیرون خواهم آمد.

* چه عوامل در كم رويي موثر هستند؟

روابط نادرست بين فردي و سازش نايافتگي هاي اجتماعي در مراحل رويه رشد كه در خانه و مدرسه رخ مي دهد باعث كم رويي افراد مي شود.

در اين باره كمتر مي توان به زمينه هاي ارثي اشاره كرد زيرا كودكان كم رو عموما متعلق به والديني هستند كه خودشان هم كم رو هستند.

از ديگر موارد پيدايش كم رويي مي توان به ترس از برقراري ارتباط و همچنين تجارب اوليه كودكي اشاره كرد.

در اين ميان الگوي رفتاري بزرگسال، فيلم ها و برنامه هايي كه از رسانه ها پخش مي شوند نحوه و ميزان ارتباط عاطفي، كلامي و اجتماعي فشارهاي اجتماعي، محروميت ها و آسيب هاي اجتماعي، ناسازگاري شغلي از ديگر موارد هستند كه كم رويي را در پي دارند.

* والدين در ايجاد كم رويي چه تاثيري دارد؟

قطعا تربيت اجتماعي كودكان به عهده والدين است و توجه خاص والدين به مباني تربيت اجتماعي و تقويت مهارت هاي ارتباطي از اساسي ترين مسائل در پيشگيري و درمان كم رويي است. در تربيت اجتماعي پرورش مهارت هاي ارتباطي، پيشگيري از معلوليت اجتماعي به ويژه در درمان كم رويي بيشترين مسئوليت بر عهده والدين است. والدين موثرترين الگوي رفتاري در تعليم و تقويت مهارت هاي اجتماعي و يا پديدآوري كمرويي در ايشان به طور جدي سهيم هستند زيرا بچه ها به طور مستقيم و غير مستقيم از الگوي رفتاري بزرگسال تاثير مي گيرد.

* افزايش عزت نفس چه تاثيري در مقابله با كم رويي دارد؟

پايه ريزي عزت نفس از مهمترين ويژگي هاي درمان كم رويي است افرادي كه عزت نفس بالايي دارند ارزش مثبتي بر خود قائل اند و احساس امنيت و آرامش خاطر را درون خود بوجود مي آورند در صورتي كه فرد با عزت نفس پايين منفعل تر، ترغيب پذيرتر و داراي محبوبيت كم تر هستند اين گونه افراد نسبت به انتقاد منفي به شدت حساس اند و هر گونه انتقادي را نابسندگي تلقي مي كنند زود رنجي از ويژگي هاي بارز اين گونه افراد است به اين گونه افراد پيشنهاد مي شود كه عزت نفس خود را افزايش دهند.

* چه راه هايي را براي افزايش عزت نفس پيشنهاد مي كنيد؟

به اين افراد پيشنهاد مي شود كه الگوي مناسبي را به عنوان ايده آل انتخاب كنند و در اين ميان بايد توجه داشته باشند با تمركز بر الگوي هاي نامناسب براي انجام مقايسه موجبات دلسردي را فراهم مي آورد و احساس حقارت را در خود تشديد مي كنند نكته اي كه بايد توجه داشت اين است كه حد تاثير پذيري از ديگران را تعيين كنند.

* در پايان چه توصيه اي به افراد كم رو داريد؟

شناخت نقاط ضعف و قوت، برنامه ريزي بر اساس اهداف تفكر مثبت به خود و بالا بردن عزت نفس راه هايي است كه به افراد كم رو پيشنهاد مي شود از طرفي ممكن است داراي شخصيت كمرويي نباشند و تنها در چند موقعيت خاص دچار كم رويي شوند كه توصيه مي شود اين موقعيت ها را شناخته و روش هاي لازم در جهت كاهش كمرويي در اين موقعيت ها را بيابند